Chmury obliczeniowe przyszłością biznesu

Chmura obliczeniowa (ang. cloud computing) – to swego rodzaju model świadczenia usług oparty na zewnętrznej infrastrukturze dostawcy. Chmura w tym wydaniu jest pojęciem zbiorczym i w ramach niego funkcjonuje jako platforma dla specjalistycznego oprogramowania analitycznego, systemów informatycznych czy aplikacji, z których od lat korzystamy w wersjach offline. Przykładowo – skomplikowane systemy ERP potrafią działać w chmurze, umożliwiając menadżerom wgląd w dane swojej firmy z poziomu komputera stacjonarnego oraz tabletu czy smartfona.

Warszawska Szkoła Wyższa

z siedzibą w Otwocku

 

Chmury obliczeniowe

w rozwoju przedsiębiorstw

Autor:

dr inż. Lech Borowski

Warszawa wrzesień 2016

 

Menedżer jutra nie będzie mógł pozostać menedżerem intuicyjnym.
Będzie musiał opanować system i metody (…)

W przeciwnym razie poniesie fiasko.
Peter F. Drucker, Praktyka zarządzania

1. Wprowadzenie

Lata przełomu millenium charakteryzują się gwałtownym tempem różnorodnych, globalnych zmian. A. i H. Toffler’owie (futurolodzy, doradcy przywódców USA) określają te zjawiska przeobrażeń cywilizacyjnych „Trzecią falą” (po dwu wcześniejszych „falach”, agrarnej i industrialnej) – nową epoką cywilizacyjną – epoką wiedzy.

Toffler’owie dowodzą, w swych książkach (Szok przyszłości, Trzecia fala, Przejęcie władzy, Wojna i antywojna); że jest to – chwilami przerażający – lecz naturalny proces rozwoju społeczeństw, wynikający z szybkiego postępu technicznego i jego upowszechniania.

Zjawisko to potwierdza fakt, że w ostatnich dziesięcioleciach (od II Wojny Światowej), szczególnie szybki postęp technologiczny nastąpił w trzech dziedzinach (właśnie dotyczących wiedzy): informatyce (miniaturyzacja, moce obliczeniowe, …), telekomunikacji (miniaturyzacja, światłowody, satelity, mobilność,…) i sieciach komputerowych (internet, chmury obliczeniowe …).

Tworząca się „epoka wiedzy” charakteryzuje się ogromnym wzrostem wymiany informacji, umożliwianym przez współczesne rozwiązania teleinformatyczne. Pozornie, zjawisko to umożliwia praktycznie nieograniczony rozwój intelektualny zarówno poszczególnych osób jak i całych społeczności.

Niestety, naturalny dualizm zjawisk powoduje, że w tym ogromnym, technologicznie wspomaganym, przepływie danych, występują zarówno ogromne ilości informacji „rozwijających” jak i „ogłupiających”.

Sytuacja ta powoduje częste, negatywne skutki społeczne, także w obszarze zarządzania.

Zarządzanie, którego immanentną cechą jest podejmowanie decyzji, jest szczególnie wrażliwe na prawdziwość informacji.

Szczególnie w małych przedsiębiorstwach, podjęte decyzje (głównie strategiczne), są często krytyczne nie tylko dla rozwoju ale także dla przetrwania przedsiębiorstwa.

Z naturalnych przyczyn, menedżerowie małych firm, często prezentują nie najwyższe przygotowanie, a szczególnie doświadczenie menedżerskie; stąd częste bankructwa takich firm.

Skutecznym środkiem zapobiegawczym mogą być współczesne narzędzia wspomagania decyzji (coraz skuteczniej wykrywające fałszywe dane), stosowane w dużych firmach, ale zbyt kosztowne w zakupie i użytkowaniu przez małe firmy.

Rozwój technologii wciąż nas jednak zaskakuje, co powoduje, że najnowsze rozwiązania techniczno-organizacyjne w zakresie wspomagania zarządzania, są możliwe do wykorzystania również przez menedżerów małych firm.

Rozważania dotyczące nowych możliwości i szans, skutecznego, informatycznego wspomagania zarządzania na wysokim poziomie, szczególnie istotnego w małych przedsiębiorstwach, zawarto w dalszej części niniejszego opracowania.

2. Współczesne technologie teleinformatyczne dla przedsiębiorstw

2.1. Chmury obliczeniowe – inna wizja przetwarzania danych

Z Raportu 991 ICAN Institute (Harvard Business Review) wynika, że chmury obliczeniowe to początek rewolucji w przetwarzaniu informacji.

Dwadzieścia kilka lat po premierze Internetu przedsiębiorstwa czeka kolejna zmiana w zarządzaniu zasobami informatycznymi. Dzięki nowemu modelowi przetwarzania informacji, wykorzystującemu rozwiązania IT (ang. Information Technology) dostępne za pośrednictwem chmury obliczeniowej, firmy mogą obniżyć koszty utrzymania infrastruktury i zwiększyć swoją elastyczność.

Chmura obliczeniowa stanowi element transformacji firmy.

Możliwości jakie niesie ze sobą wirtualizacja i automatyzacja procesów oraz szybki rozwój technologii sieciowych spowodowały, że w wielkich, międzynarodowych przedsiębiorstwach grupa i lokalne jednostki podejmowały decyzje o centralizacji zasobów i usług IT, tworząc chmury korporacyjne ze standaryzacją wdrożonych (wcześniej oddzielnie) systemów wspomagania zarządzania klasy ERP oraz BI.

Zastąpienie inwestycyjnego modelu rozwoju IT przez model usługowy pozwala na uzyskanie przez firmy pełnej kontroli nad opłatami za rozwiązanie teleinformatyczne.

Według Komputerświat – chmura to jeden z trendów, który rozwija się najdynamiczniej w świecie szeroko pojmowanego IT. Według wielu analityków, zdominuje 2016 rok oraz wpłynie na kształt kolejnych lat, w tym na to, jak będziemy pracowali, gdzie będziemy przechowywali swoje pliki, jak rozwinie się sprzęt, tak komputery jak i infrastruktura, by sprostać rosnącej roli chmury.

Chmura obliczeniowa (ang. cloud computing) – to swego rodzaju model świadczenia usług oparty na zewnętrznej infrastrukturze dostawcy. Chmura w tym wydaniu jest pojęciem zbiorczym i w ramach niego funkcjonuje jako platforma dla specjalistycznego oprogramowania analitycznego, systemów informatycznych czy aplikacji, z których od lat korzystamy w wersjach offline. Przykładowo – skomplikowane systemy ERP potrafią działać w chmurze, umożliwiając menadżerom wgląd w dane swojej firmy z poziomu komputera stacjonarnego oraz tabletu czy smartfona.

Dzięki unikatowemu mechanizmowi obserwowania obciążenia i zapotrzebowania na moc obliczeniową, współczesna chmura w dynamiczny sposób zmienia parametry świadczonej usługi w górę lub w dół. Autoskaler potrafi automatycznie zmieniać klasę maszyny (dodawać CPU oraz RAM w razie zwiększonego zapotrzebowania lub odejmować w razie zmniejszonego – nazywa się to skalowaniem wertykalnym) lub ją klonować (skalowanie horyzontalne). W połączeniu z load balancingiem gwarantuje to płynne i stabilne działanie usług bez względu na okoliczności.

Chmura uchroni użytkowników przed usunięciem danych z firmowych nośników fizycznych w razie zaniedbania czy awarii. Jeśli zatem stracimy jakiś ważny plik, jego kopię znajdziemy na swoim dysku w chmurze (bardzo przydatne w praktyce!).

Ponadto, przechowując dane w chmurze mamy do nich dostęp dosłownie zewsząd. Także w chmurze możemy tworzyć nowe oraz edytować te dokumenty, nad którymi prace zaczęliśmy w standardowych aplikacjach i zapisaliśmy je na dysku w sieci, przechowywać pliki, czy archiwizować kopie zapasowe, zarówno te wykonywane ręcznie, jak i zautomatyzowane.

Do podstawowych zalet rozwiązań chmurowych możemy zaliczyć (uwzględniając powyższe), wygodny dostęp do naszych plików, możliwość tworzenia kopii zapasowych, edycji plików z dowolnego miejsca i urządzenia, oraz używania zaawansowanych aplikacji, które charakteryzuje wysoka płynność działania.

Do wad zaliczyć można zwłaszcza bezpieczeństwo naszych danych. Z jednej strony musimy zaufać dostawcy, że ich nie podgląda, z drugiej, że ma wystarczające zabezpieczenia przed atakami cyberprzestępców. Niektórzy martwią się również o stabilność chmury, ale możemy założyć z całą odpowiedzialnością, że to bezpodstawne u (najczęściej) dużych dostawców.

Aby zminimalizować negatywne skutki chmur obliczeniowych (publicznych), większe przedsiębiorstwa, dysponujące własną infrastrukturą informatyczną, budują chmury prywatne, zapewniając sobie nadzór bezpośredni nad zasobami informatycznymi. Rozwiązanie to ogranicza jednak dostęp do zasobów pozakorporacyjnych. Wadę tą usunąć można poprzez łączenie sytuacyjne zasobów chmury korporacyjnej i publicznej; rozwiązanie takie nazywane jest chmurą hybrydową.

Jeżeli firma wymaga elastycznej infrastruktury, która może być skalowana na żądanie, chmura prywatna w centrum danych zapewnia większą elastyczność i efektywniejsze zarządzanie zasobami. W miarę rozszerzania centrum danych w kierunku chmury publicznej, zaczynamy tworzyć model chmury hybrydowej. Chmura hybrydowa łączy najlepsze elementy obu rozwiązań; można więc korzystać z zewnętrznych zasobów, gdy ma to sens dla prowadzonej działalności.

Wdrożenie chmury hybrydowej powinno rozszerzyć możliwości bez zwiększenia złożoności.

Możliwości, poprawnej technologicznie, chmury hybrydowej:

• Utrzymywanie spójności w obrębie chmur dzięki dobrze znanym narzędziom i zasobom

• Uzyskanie wydajności i bezpieczeństwa klasy enterprise w centrum danych i w chmurze

• Spełnianie zmieniających się potrzeb biznesowych z większą elastycznością

• Zapewnianie pojemności na żądanie

Krajowi dostawcy usług, poprzez chmury obliczeniowe, zapewniają:

– gwarantowaną ciągłość działania – poprzez budowę sieci profesjonalnych obiektów Data Center (centra danych), które posiadają własne (awaryjne) zasilanie serwerowni oraz połączenie z internetem od kilku niezależnych operatorów, również m.in. poprzez ograniczenia dostępu do obiektów, sieć monitoringu wizyjnego, całodobowy nadzór służb ochrony.

– nowoczesne centra danych w Polsce – fizyczna lokalizacja serwerów, na których są przechowywane dane, jest o tyle istotna, że determinuje ona uregulowania prawne, wyznaczające standardy dostępu, korzystania, ochrony danych klientów. Dla polskich klientów dostawcy z zasady udostępniają serwery w centrach danych, znajdujących się na terenie Polski i/lub Unii Europejskiej.

– szyfrowane dane i połączenia – zabezpieczanie informacji certyfikatem SSL jest podstawą w szyfrowaniu; takie rozwiązania stosowane są m.in. w bankowości elektronicznej, która musi spełniać rygorystyczne zasady bezpieczeństwa.

– kopiowanie (backup) danych – automatyczne kopie zapasowe danych to standard i klucz do ich bezpieczeństwa; ważne, aby serwery, na których będą znajdowały się dane klientów, posiadały aktualne kopie zapasowe – czyli gwarancję, że zawsze będą bezpieczne.

Chmura obliczeniowa – bilans korzyści i zagrożeń (z Raportu ICAN)

Nowy model pozwalający na częściową rezygnację z wdrożeń rozwiązań teleinformatycznych wykorzystanie w zamian zasobów dostępnych za pośrednictwem internetu (w formie chmury publicznej), sieci korporacyjnej (jako chmura prywatna) lub w modelu łączącym te zasoby komunikacji (jako chmura hybrydowa) ma wiele zalet. Umożliwia dostęp do zasobów bez konieczności ponoszenia dużych inwestycji początkowych, a firmom, które już dokonały takich zakupów pozwala na bardziej efektywne i elastyczne wykorzystanie wdrożonych zasobów. Pozwala także na odzyskanie pełnej kontroli nad nakładami na technologie informatyczne. Dzięki wprowadzeniu wraz z Cloud Computing, nowego modelu rozliczeń, uzależnionego od zakresu i intensywności korzystania z zasobów, korporacyjni użytkownicy odzyskują pełną kontrolę nad nakładami na technologie informatyczne.

Korzyści ekonomiczne i organizacyjne idą w parze z kilkoma ograniczeniami zniechęcającymi do wprowadzenia w firmie tego typu rozwiązań. Są one związane przede wszystkim z ryzykiem czasowej lub ostatecznej utraty dostępu do danych korporacyjnych; stopniowym pozbywaniem się kompetencji technologicznych przez lata uznawanych za kluczowe dla konkurencyjności firm, a w związku z tym także postępującym uzależnieniem korporacyjnych użytkowników technologii od dostawców IT.

Ograniczenia te, w małym stopniu dotyczą małych przedsiębiorstw, ze względu na ich specyfikę informatyczną.

2.2. Systemy BI (Business Intelligence)

Zrozum swój biznes – to myśl przewodnia BI.

Osoby zarządzające firmą doskonale znają wartość informacji dostarczonej na czas.

Coraz szerzej znana jest idea controllingu i bieżącego analizowania wszystkich procesów zachodzących w przedsiębiorstwie. Menedżerowie coraz częściej nie mogą obyć się bez tego typu informacji. Pozwalają one na bieżąco monitorować firmę oraz na podstawie trendów z danych historycznych prognozować, co wydarzy się w przyszłości, czyli podejmować trafne decyzje oparte na wiedzy, a nie na intuicji.

Proces gromadzenia danych oraz ich analizy może być jednak bardzo dużym wyzwaniem dla człowieka. Systemy informatyczne znacznie skracają czas gromadzenia i analizowania potrzebnych informacji.

Ilość danych generowanych przez współczesne przedsiębiorstwa podwaja się każdego roku. Jednocześnie szacuje się, iż zaledwie 0,5 proc. tych danych poddawanych jest analizie.

Wartości te doskonale obrazują bolączkę współczesnych przedsiębiorstw, które gromadzą olbrzymie ilości danych, a jednocześnie w tak niewielkim stopniu korzystają z możliwości płynących z ich analizy.

Niejednokrotnie problemem jest pozyskanie danych z rożnych źródeł przedsiębiorstwa (obszarów działalności przedsiębiorstwa) czy różnych źródeł zewnętrznych (partnerzy, agendy rządowe, itd.), oraz ich ujednolicenie, integracja, czy interpretacja.

Rozwiązaniem przytoczonych problemów są systemy klasy Business Intelligence (BI).

Systemy BI zajmują się (w uproszczeniu) przekształcaniem, dużej ilości danych pochodzących z systemów źródłowych przedsiębiorstwa, w informację wspomagającą zarząd czy menedżerów w podejmowaniu kluczowych decyzji.

Narzędzia BI umożliwiają sprawne i szybkie wykonanie analiz, tworzenie raportów czy sprawozdań na potrzeby wewnętrzne firmy oraz instytucji zewnętrznych.

Jeszcze kilka lat temu na wdrożenie systemu klasy Business Intelligence mogły sobie pozwolić jedynie największe przedsiębiorstwa. Związane to było m.in. z długotrwałym,

pracochłonnym i kosztownym procesem wdrożenia, a także z dużymi inwestycjami w sprzęt czy zakup wymaganych licencji.

Dziś sytuacja wygląda zupełnie inaczej. Systemy BI zaczynają odgrywać kluczową rolę także w przedsiębiorstwach należących do sektora MŚP.

Aby efektywnie konkurować z największymi graczami na rynku, mniejsze firmy muszą skutecznie analizować dane – zarówno te gromadzone w wyniku prowadzonej działalności, jak i z otoczenia firmy. Obecnie jest to możliwe dzięki gotowym rozwiązaniom opartym na chmurze obliczeniowej .

Z analiz można korzystać poprzez nowe, atrakcyjne wizualnie narzędzie raportowe dostępne przez przeglądarkę internetowa – umożliwia to wgląd w wyniki firmy w dowolnej chwili, z dowolnego miejsca i urządzenia podłączonego do Internetu (laptop, tablet, smartfon).

Zaawansowane, bezpieczne i zarządzane rozwiązanie analizy biznesowej i analityki, generuje realną wartość dodaną poprzez ustawiczne i fachowe wsparcie dla podejmowania decyzji w całej organizacji. To rozwiązanie pozwala swobodnie integrować dane w lokalnych systemach z danymi w chmurze i w ten sposób maksymalizować wykorzystanie posiadanej infrastruktury obsługi danych, a także poprawić wydajność pracy poprzez tworzenie modeli analitycznych mogących służyć do interaktywnej analizy danych, raportowania i zaawansowanego wizualizowania danych.

Korzyści wynikające ze stosowania BI w przedsiębiorstwie:

• Umożliwienie wszystkim pracownikom wykrywania, analizowania i wizualizowania danych na bezpiecznej i zarządzanej platformie do samodzielnej analizy biznesowej

• Włączenie istniejącej infrastruktury obsługi danych do chmury

• Szybsze wnioski z każdego rodzaju danych przy utrzymaniu kontroli nad informacjami i ich bezpieczeństwa

• Wbudowane zaawansowane funkcje analityczne pozwalają wykorzystać dane jako bazę dla inteligentnych działań

Klasyczna podstawą zaawansowanego przetwarzania danych, narzędziami klasy BI, są hurtownie danych.

Specyfika hurtowni danych:

• Zapewnienie użytkownikom wiarygodnej infrastruktury, gwarantującej wiarygodność i spójność danych

• Inkorporacja szerszego zestawu źródeł danych obejmujących urządzenia mobilne, społeczności, skanery, zdjęcia, wideo, czujniki, urządzenia, dzienniki internetowe, zaawansowane analityki, uczenie się maszyn i źródła danych innych firm

• Wykonywanie zapytań wśród tradycyjnych danych relacyjnych oraz danych nowego typu. Skalowanie od dziesiątków terabajtów do wielu petabajtów przez stopniowe dodawanie węzłów do istniejącej infrastruktury

• Śledzenie zmian pozwalające wykrywać zmiany w konfiguracji środowiska, które mogą wywoływać problemy operacyjne.

• Umożliwienie użytkownikom uzyskiwanie wyników zapytań w czasie zbliżonym do rzeczywistego z pomocą technologii strumieniowych. Zapytania, których wykonywanie mogło trwać godzinami, obecnie dzięki przetwarzaniu w pamięci można wykonywać w ciągu kilku minut bądź sekund.

Aby poradzić sobie z gwałtownie rosnącymi ilościami danych, różnorodnością częściowo ustrukturyzowanych i w ogóle nieustrukturyzowanych typów danych oraz koniecznością przetwarzania danych w czasie rzeczywistym, potrzeba nowego rodzaju hurtowni danych. Nowoczesne rozwiązanie hurtowni danych integruje tradycyjną hurtownię danych z nieustrukturyzowanymi danymi Big Data i jest w stanie obsługiwać w czasie rzeczywistym dane o dowolnej wielkości i typie.

Przedsiębiorstwo i szeroko rozumiane otoczenie posiada mnóstwo informacji czekających na przekształcenie we wnioski służące podejmowaniu konkretnych decyzji i działań.

Do tego jest jednak potrzebna odpowiednio mocna platforma.

Techniczną rewolucję w przetwarzaniu ogromnych ilości danych (i inne rozumienie hurtowni danych) wprowadziła właśnie technologia In-memory (magazyn kolumn przetwarzany w ogromnej pamięci operacyjnej komputera).

Pomysł wykorzystania pamięci operacyjnej komputera (RAM) do masowego przechowywania i przetwarzania danych, pojawił się już w 2000 r. Larry Page, współtwórca Google, na konferencji Intel’a stwierdził, że jego firma ma pomysł, aby całą zawartość Internetu umieścić w pamięci operacyjnej komputera. Początkowo ideę tą potraktowano jako swego rodzaju dziwactwo. Po 13 latach Gartner (jedna z największych firm doradczych na świecie) wpisał ten pomysł na listę dziesięciu najważniejszych inicjatyw informatycznych na rok 2013.

W tradycyjnych systemach BI dane przetrzymywane są na dyskach twardych serwera. Do wykonywania jakichkolwiek operacji na danych potrzebne jest odwoływanie się do struktury zasobu dyskowego, do którego dostęp (ze względu na jego technologie) jest względnie czasochłonny. Ponadto dane na dyskach poddawane są kompresji (dla zmniejszenia zajętości pamięci dyskowej), co dodatkowo zwiększa złożoność struktury danych i wydłuża czas dostępu do danych. To zjawisko dotyczy każdorazowego odwołania się do serwera co szczególnie w przypadku stosowania systemu BI występuje bardzo często i dotyczy przeszukiwania dużej ilości danych. Optymalizowanie struktur danych i ich zbiorcze lokalizowanie w postaci hurtowni danych tylko częściowo rozwiązuje problem.

Zastosowanie technologii In-memory powoduje przechowywanie potrzebnych do przetwarzania dużych ilości danych w pamięci operacyjnej zamiast na dysku, co radykalnie skraca czas dostępu do danych. Specyfika analiz i raportowania w BI wymaga częstego, dialogowego dostępu do danych, co szczególnie skraca czas uzyskiwania efektów a dodatkowo zmniejsza obciążenie sieci.

Zasadniczy wpływ na rozwój technologii In-memory miał (i ma), szybki spadek cen pamięci RAM. Drugim decydującym czynnikiem był rozwój systemów operacyjnych. Systemy 32-bitowe są w stanie korzystać bezpośrednio z maksimum 4 GB pamięci RAM, więc nawet przy instalacji większej ilości RAM jej użytkowanie było nieefektywne. Dopiero popularyzacja 64-bitowych SO, obsługujących do 1 TB RAM umożliwiła pełniejsze wykorzystanie możliwości In-memory.

Rewolucyjny wzrost wydajności serwerów In-memory, spowodował gwałtowny wzrost zainteresowania technologiami chmur informatycznych.

Największą zaletą In-memory, dla użytkowników biznesowych, jest łatwa nawigacja i możliwość modyfikowania na bieżąco zapytań w BI (i innych rozwiązaniach analitycznych).

Ponieważ dane w BI są odświeżane na bieżąco, użytkownicy otrzymują dostęp do danych w czasie rzeczywistym oraz tworzenia raportów w ciągu kilku minut, co jest podstawą skuteczności działania BI.

Oprócz wymienionych zalet załadowanie danych do pamięci komputera sprawia, że takie zabiegi na danych, jak indeksowanie danych czy agregowanie danych np. w kostkach OLAP, stają się zbędne (co stanowi cechy klasycznych hurtowni danych). To z kolei ułatwia i przyspiesza implementacje BI w firmie, co automatycznie zmniejsza koszty wdrażania i utrzymania produktu.

Możliwość szybkiego wykonywania i odświeżania analiz i raportów jest szczególnie przydatna w takich zastosowaniach jak call-center, gdzie użytkownicy końcowi potrzebują szybkiego dostępu do najnowszych danych, aby podejmować odpowiednie decyzje.

Wadą In-memory jest potrzeba równomiernego dokładania pamięci RAM wraz ze wzrostem liczby użytkowników (pamięci dyskowe nie wymagają takiego przyrostu); wadę tą skutecznie neutralizuje technologia skali chmur obliczeniowych.

Biznesowa wartość technologii In-memory polega na możliwości podejmowania decyzji w czasie rzeczywistym w oparciu o dokładne i aktualne informacje dotyczące procesów biznesowych. Takie możliwości analizy występują zarówno na poziomie operacyjnym jak i strategicznym.

Na poziomie operacyjnym – (poprzez przyspieszone przechwytywanie danych i uproszczenie procesów analitycznych) kierownictwo może np. zmniejszyć ilość zapasów, zminimalizować ryzyko biznesowe, obniżyć koszty operacyjne, podążać na bieżąco za rynkiem, zwiększać wydajność i w lepszy sposób zaspokajać potrzeby klientów.

Na poziomie strategicznym – (poprzez przyspieszenie podejmowania decyzji i planowania), kierownictwo może szybciej reagować na sytuację na rynku, wcześniej identyfikować zagrożenia ze strony konkurencji, lepiej radzić sobie z nagłymi wahnięciami na rynku, czy szybciej wyjść z kryzysu gospodarczego.

Dostawcy rozwiązań In-memory, stwierdzili u klientów, że czas standardowej operacji raportowej trwa kilkanaście sekund, zamiast (w klasycznej technologii) ponad godzinę.

Komfort pracy umysłowej decydentów, jej jakość i efektywność w takich warunkach jest oczywista.

2.3. Kompleksowe systemy informatyczne (ERP II)

Kompleksowy system wspomagania zarządzania (ERP II) – to system informatyczny wspomagający zarządzanie poprzez, zbieranie zdefiniowanych danych operacyjnych dotyczących wszystkich procesów w przedsiębiorstwie (i otoczeniu biznesowym), do bazy danych o zorganizowanej strukturze. Dane te system przetwarza wg określonych algorytmów w celu dostarczenia informacji niezbędnych do informowania kierownictwa operacyjnego i zasilania (pod)podsystemów klasy BA ( w tym BI), wspomagających podejmowanie decyzji.

Systemy klasy ERP są więc podstawą zasilającą danymi chmury obliczeniowe, a w nich szczególnie systemy BI; stąd potrzeba opisu ich specyfiki dla domknięcia kompleksu narzędzi przetwarzających dane od źródeł ich powstawania do preparowania propozycji najbardziej złożonych decyzji (strategicznych).

Zestawienie tych narzędzi i relacje między nimi przedstawia tab. 2.3.1.

Od czasu powstania pierwszych, lokalnych sieci komputerowych, pojawiła się wizja kompleksowych (obejmujących swym zasięgiem całe przedsiębiorstwo) systemów teleinformatycznych wspomagających zarządzanie.

Profesjonalna podstawa do takich prac powstała z chwilą opracowania standardu MRP.

Pojęcie to wprowadzone zostało w latach 60-tych przez Amerykańskie Towarzystwo Planowania Produkcji i Zapasów (APICS – American Production. and Inventory Control Society).

Systemy MRP rozwinęły się z systemów zarządzania gospodarką magazynową
(ang. Inventory Control – IC).

MRP II ( planowanie zasobów gospodarczych – ang. Manufacturing Resources Planning)

– to rozszerzenie standardu MRP o kompleksowe zarządzanie wszystkimi zasobami, wykorzystywanymi przez przedsiębiorstwo (ludźmi, narzędziami, maszynami) wzbogacone dodatkowo o pętlę sprzężenia zwrotnego dotyczącego realizacji produkcji

Standard ten został w pełni udokumentowany przez specjalistów z APICS w postaci procedur procesowych; ta forma dokumentacji stanowiła doskonałą podstawę do tworzenia systemów informatycznych w tym obszarze oraz tworzenia standardów rozszerzonych o nowe obszary działalności przedsiębiorstw (jak niżej).

ERP (planowanie zasobów przedsiębiorstwa – ang. Enterprise Resource Planning)

zwane też MRPIII (planowanie zasobów finansowych) – ang. Money Resources Planning)
– jest kolejnym etapem rozwoju systemów wspomagających zarządzanie przedsiębiorstwem (samo pojęcie MRPIII wprowadzone zostało w latach dziewięćdziesiątych). Wcześniejsze standardy uzupełniono w nim o zarządzanie finansami, rachunkowość zarządczą, kontrolę przepływów (cash flow) oraz rachunek kosztów w oparciu o metodę ABC.

ERP II (rozszerzone ERP – ang. Extended Enterprise Resource Planning)

– zwane też ERM (zarządzanie zasobami przedsiębiorstwa – ang. Enterprise Resource Management); określenie to zostało wprowadzone przez Garthner Group, która definiuje je jako strategię biznesową i zbiór współpracujących procesów operacyjnych i finansowych, wewnątrz i na zewnątrz przedsiębiorstwa.

Współczesne systemy teleinformatyczne klasy ERP II są znacznie rozbudowane funkcjonalnie i technologiczne, co czyni je atrakcyjniejszymi dla szczególnie dynamicznie rozwijających się przedsiębiorstw.

Przedstawione w tabeli 2.3.2. główne obszary funkcjonalne współczesnego ERP II, mają znacznie rozwinięte funkcje ukierunkowane na jakość współpracy z klientami i partnerami biznesowymi; zawierają też specjalizowane funkcje branżowe.

Technologicznie, są precyzyjniejsze i prostsze we wdrażaniu i licencjonowaniu wg potrzeb.

Tabela 2.3.1. Kompleks narzędzi informatycznych – od zasilania danymi do analiz klasy BI

Tabela 2.3.2. Główne obszary funkcjonalne współczesnego systemu klasy ERP II

3. Dedykowane rozwiązania teleinformatyczne dla rozwoju MŚP

Technologie chmur informatycznych, stworzyły warunki ekonomiczno-organizacyjne do wdrażania niemal wszystkich wcześniej opisanych narzędzi informatycznych, również w małych przedsiębiorstwach. Specyfika (prostota) organizacyjna tych przedsiębiorstw skłania dostawców oprogramowania do tworzenia dedykowanych, uproszczonych rozwiązań, zapewniających szybsze wdrażanie i łatwiejsze użytkowanie.

Ta część opracowania określa specyfikę tych rozwiązań.

3.1. Chmury obliczeniowe dla MŚP

Chmury obliczeniowe dla MŚP stanowią dedykowane elementy (wirtualne) publicznych chmur obliczeniowych.

Wystarczy wysyłać dane do chmury, gdzie są one przetwarzane, po czym umieszczane na gotowych dashboardach* i raportach, które są dostępne dla klienta przez przeglądarkę internetową.

*Dashboard – to celowo zestawiony obraz danych na pulpicie menadżera (różni się od klasycznego raportu możliwością przedstawiania danych z różnych obszarów funkcjonowania firmy). Rozwiązanie to umożliwia zestawienie np. wyników sprzedażowych, stanów magazynowych i zamówień towaru w jednej analizie.  Efektem jest szerszy zakres informacji na jednym ekranie, co ułatwia podejmowanie decyzji.

Intuicyjna w obsłudze konfiguracja narzędzia pozwala na dostosowanie harmonogramu ładowania danych tak, by dostosować częstotliwość ich aktualizacji do indywidualnych potrzeb analitycznych przedsiębiorstwa. Dzięki temu zajmujemy się tylko tym, co jest istotne dla rozwoju przedsiębiorstwa, zamiast skupiać się na doborze infrastruktury sprzętowej, definiowania modułów analitycznych czy tworzeniu raportów i dashboardów z potrzebnym do podejmowania decyzji zakresem informacji.

Główne zalety użytkowania chmury obliczeniowej, szczególnie dla MŚP:

1. Nie inwestujemy w infrastrukturę IT (serwery, komputery i licencje); użytkownika interesuje tylko miesięczny abonament.

2. Dane firmy są zabezpieczone w Data Center dostawcy.

3. Stały dostęp do danych, na bieżąco aktualizowanych i analizowanych zgodnie z predefiniowanymi raportami lub dashboardami.

4. Możliwość pracy także na urządzeniach mobilnych przy zachowaniu wszystkich funkcjonalności narzędzia.

5. Szybki dostęp do analiz i raportów.

3.2. Rozwiązania BI dla MŚP

Wielu dostawców wychodzi naprzeciw potrzebom firm, które posiadają dowolny z systemów ERP, a zależy im na przeprowadzaniu rzetelnych analiz.

Stąd też wiele rozwiązań BI można zintegrować z każdym systemem źródłowym. Dostępne w BI gotowe zestawy raportów pozwalają menadżerom i właścicielom prowadzić codzienne analizy sprzedaży, lepiej zarządzać należnościami czy kontrolować rentowność w ujęciu m.in. działów, regionów, produktów.

Przeprowadzanie niezbędnych analiz nie obciąża systemów w biurze – specjaliści i serwery dostawcy procesują dane w chmurze obliczeniowej.

Po skonfigurowaniu częstotliwości aktualizowania danych w BI, na bieżąco mamy dostęp do pełnego zestawu analiz biznesowych.

Ogromną zaletą są zestawy predefiniowanych raportów stworzonych przez doświadczonych ekspertów oraz na podstawie przeanalizowanych setek tysięcy raportów innych klientów, które pozwoliły na wyłonienie informacji najczęściej poszukiwanych przez właścicieli przedsiębiorstw. Dzięki temu kierownicy otrzymują podstawowe informacje praktycznie natychmiast, bez uczenia się obsługi zapytań do firmowej bazy danych czy przygotowywania raportów.

Na ich podstawie mogą wyciągać wnioski i rekomendacje działań.

Oto przykłady zawartości typowych raportów menedżerskich (dashboard’ów):

Dashboard sprzedaży – funkcje:

• Bieżące monitorowanie trendu sprzedaży

• Kontrola nad wykonaniem planu sprzedaży

• Monitoring średniej marży na produktach

• Bieżące monitorowanie rzeczywistej marży

• Wiedza o sprzedaży i marży z dokładnością do jednego produktu

• Porównanie marżowości grup produktowych z wynikami sprzedażowymi

• Informacja o najbardziej popularnych produktach

• Porównanie wyników sprzedażowych z wynikami z poprzednich okresów,

śledzenie sezonowości

• Wiedza o kontrahentach gwarantujących najwyższe wyniki sprzedażowe

w danym okresie

Dashboard należności i zobowiązań – funkcje:

• Bieżące monitorowanie stanu należności i zobowiązań

• Kontrola terminów płatności

• Natychmiastowa informacja podczas negocjowania warunków umowy z kontrahentem

• Możliwość eksploracji danych

(z dokładnością do dokumentu lub pojedynczego kontrahenta)

• Źródło poszukiwania większej płynności finansowej

(np. poprzez renegocjację terminów płatności)

• Pomoc przy poszukiwaniu oszczędności na inwestycje

Dashboard zamówień – funkcje:

• Bieżący monitoring stanu wartości zamówień zarówno sprzedaży, jak i zakupu

• Kontrola stanu i ilości zamówień sprzedaży i zakupu

• Natychmiastowa informacja o kontrahentach z najwyższymi wartościami

zakupu i sprzedaży

• Możliwość porównania wyników z poprzednich lat – wykorzystanie danych historycznych i analiza trendu

Dashboard magazynu – funkcje:

• Kontrola nad ilościową i wartościową rotacją w magazynie

• Monitorowanie produktów znajdujących się w magazynie

• Natychmiastowa informacja o towarach / produktach zalegających w magazynie

• Informacja o najbardziej zalegających grupach produktowych

• Kontrola zamówień w zestawieniu ze stanami magazynowymi

• Możliwość analizowania z dokładnością do jednego produktu / towaru

Dashboard kontrahenta – funkcje:

• Dokładne analizy każdego kontrahenta

• Kontrola trendu sprzedaży włącznie z jej marżowością

• Porównanie wyników sprzedażowych z rokiem poprzednim

• Natychmiastowa informacja o przeterminowanych płatnościach

• Bieżący monitoring najczęściej kupowanych przez kontrahenta produktów

• Wgląd w 10 ostatnich transakcji przeprowadzonych przez kontrahenta

• Doskonała analiza wspierająca podczas negocjacji

3.3. Kompleksowe systemy informatyczne – ERP dla MŚP

ERP dla MŚP to systemy stworzone dla małych i średnich firm z każdej branży, zgodne z obowiązującymi na rynku informatycznym standardami kompleksowych systemów informatycznych..

Systemy ERP dla MŚP są dostępne głównie w modelu usługowym, dzięki czemu użytkownicy mogą kompleksowo zarządzać procesami w firmie przez internet.

Klient za stałą miesięczną opłatę abonamentową otrzymuje dostęp do oprogramowania wspierającego zarządzanie online firmą poprzez przeglądarki internetowe.

Takie rozwiązania pozwalają (m.in.) na proste i szybkie:

– wystawianie faktur;

– obsłużenie magazynu;

– zaksięgowanie dokumentów;

– naliczenie wypłat;

– rozliczenie z urzędami;

– poprowadzenie sklepu internetowego (i wypromowanie go w serwisie ),

bez potrzeby instalacji programu na firmowym komputerze.

Ważną cechą użytkową, jest możliwość korzystania z aplikacji z dowolnego komputera (przeglądarki internetowej) w dowolnym czasie.

Podstawowe korzyści, jakie uzyskują użytkownicy (szczególnie z MŚP), używając wynajętego oprogramowania:

• Brak konieczności inwestowania dużych środków finansowych w zakup systemu

• Brak kosztów związanych z administrowaniem oraz konserwacją serwerów

• Bezpieczeństwo danych

• Dostęp do danych 24h/dobę z każdego zakątka świata

• Oszczędność czasu dzięki możliwości pracowania w różnych lokalizacjach.

• Niskie wymagania sprzętowe

• Stała opieka konsultantów

• Praca zawsze na najbardziej aktualnej wersji programu

• Brak kosztów wdrożenia

• Miesięczne płatności abonamentowe

4. Perspektywy teleinformatycznego wspomagania biznesowego MŚP

Aktualne informacje uzyskane od wiodących firm informatycznych rezydujących w Polsce (zawarte tylko częściowo w niniejszej publikacji), pozwalają prognozować zaistnienie, w niedalekiej perspektywie, następujących zjawisk:

– Powszechność chmur informatycznych w Polsce (dynamiczny rozwój tych technologii)

– Maksymalne lokalizowanie danych w systemie In-memory

(ciągle maleją ceny pamięci RAM)

– Powszechne łącza światłowodowe dla sieci VAN

(szybka rozbudowa infrastruktury światłowodowej w Polsce)

– Super wydajne sieci komórkowe (widoczny trend rozwojowy)

– Rozbudowane funkcjonalnie telefony komórkowe (powszechny trend rozwojowy)

5. Wnioski końcowe

Oddane współcześnie do dyspozycji menedżerów, na dostępnych prawie dla każdego przedsiębiorstwa warunkach, bezinwestycyjne systemy wspomagania zarządzania klasy ERP, zapewnią standaryzację i profesjonalizację danych źródłowych przedsiębiorstw.

Narzędzia analityczne klasy BA dają ogromne, szanse podnoszenia standardów profesjonalnego sterowania procesami biznesowymi i podejmowania poprawnych decyzji, często krytycznych dla małych przedsiębiorstw.

Zawarte szczególnie w BI algorytmy, opracowane przez doświadczonych specjalistów od metod zarządzania, pozwalają zainteresowanym menedżerom wykorzystywać te metody do podnoszenia własnych umiejętności menedżerskich i pobudzać kreatywność zarządczą.

Brak skutecznych metod popularyzacji tych (już powszechnie dostępnych) technologii, znacznie opóźnia rozwój szczególnie małych przedsiębiorstw.

Intensywniejsze działania (szczególnie producentów i dostawców tych rozwiązań) w formie wcześniej nagłaśnianych w mediach lokalnych konferencji czy prezentacji, wydają się być jedną z szans na skuteczne upowszechnienie użytkowe tych technologii.

Źródła:

1. Aktualne materiały firmowe wybranych przedsiębiorstw:

1.1. Comarch SA (dedykowane materiały i konsultacje)

1.2. ORACLE Polska

1.3. IBM Polska (+ konsultacje)

1.4. Microsoft Polska (+ konsultacje)

1.5. Asseco Data Systems S.A. (+ konsultacje)

2. Autoryzowane witryny internetowe,

3. Informatyka ekonomiczna, Stanisław Wrycza (red. nauk.), PWE, Warszawa 2010

4. A. i H. Toffler, Budowa nowej cywilizacji; polityka trzeciej fali, Zysk i S-ka,

Poznań 1996r.

 2,398 total views,  2 views today